سفر کردن یک راه حل فوق العاده برای رهایی از خستگی های کار و جامعه ماشینی امروزه است. اما به کجا سفر کنیم؟ پیشنهاد ما، سفر به پایتخت فرهنگ و تمدن کشور یعنی شیراز است. این شهر با داشتن باغ های خوش آب و هوا، مراکز مذهبی، مکان های تاریخی متعدد و… می تواند از بهترین گرینه ها برای سفر کردن باشد. اما جذابیت های این شهر، تنها به موارد گفته شده محدود نخواهد شد؛ بلکه شما می توانید پس از بازدید از آثار تاریخی و گشت و گذار در خیابان های شهر بهار نارنج، با خریدن سوغاتی های شیراز از بازار های قدیمی اش برای عزیزانتان حال و هوای این دیار را به یادگار ببرید. سوغاتی های شیراز بسیار متنوع و خوش عطر و بو هستند که اگر آن ها را برای هر کسی بخرید، بی شک خوشحال خواهد شد! در ادامه سایت رویال فلای شما را به طور مفصل با سوغاتی های شیراز آشنا می کند.
دسته بندی سوغات شیراز
برای آشنایی بیشتر با سوغاتی شیراز، میتوان آن ها را به دو دسته کلی خوراکی ها و صنایع دستی تقسیم بندی کرد که در ادامه به آنها می پردازیم:
شیرینی های شیراز
بخش زیادی از سوغاتی های شیراز، شامل شیرینی های خوشمزه است. این شیرینی ها از چنان محبوبیتی در بین مردم برخوردار هستند که در شهرهای دیگر کشور هم به فروش می رسند. تعدادی از معروف ترین شیرینی های این شهر به عنوان سوغاتی شیراز در پاراگراف های زیر آورده شده است:
مسقطی
مسقطی از معروف ترین سوغاتی شیراز محسوب می شود. این خوراکی در واقع نوعی حلوا است که ظاهری ژله مانند دارد. مسقطی شیرازی از موادی مثل نشاسته، شکر، مغز پسته، زعفران و … تشکیل شده است و در انواع مختلف مسقطی های زرشکی، پسته ای و گل محمدی دسته بندی می شود. از معروف ترین مسقطی های شیراز می توان به مسقطی لاری اشاره کرد که عمده تفاوت آن با بقیه مسقطی ها، استفاده زیاد از خلال آجیل است.
یوخه
یکی دیگر از شیرینی های منحصر به فرد شیراز، یوخه است. این شیرینی از چند لایه خمیر نازک تشکیل شده که در میان آن ها موادی مثل پودر دارچین، پودر قند و پودر پسته ریخته می شود. در مرحله بعد، یعنی پس از رول کردن خمیر، آن را برش می زنند. یوخه شیرازی به کاک کرمانشاهی بسیار شبیه است؛ اما فرق یوخه با کاک در این است که خمیر یوخه را قدری نازک تر از خمیر کاک تهیه می کنند. یوخه یک شیرینی بسیار سبک است که به عنوان میان وعده به همراه چای در میان شیرازی ها محبوب است. این شیرینی از موادی مثل مایه خمیر، روغن محلی، آرد گندم، پودر قند، پودر هل و بادام، پودر پسته و خلال بادام درست می شود. در واقع یوخه یکی از بهترین سوغاتی شیراز محسوب می شود زیرا ماندگاری بالایی دارد و در طی مسیر از شیراز به شهرتان، فاسد نخواهد شد.
بادام سوخته
شاید در نگاه اول، شما از نام این خوراکی تعجب کنید؛ اما باید بدانید که بادام سوخته، یکی از سوغات محبوب شیراز است. این محصول از جوشاندن بادام در آب و شکر غلیظ تهیه می شود که طی آن شکر در کنار بادام به صورت بلوری در خواهد آمد. در حقیقت بادام سوخته در مقایسه با قند های مصنوعی و شکر، قند کمتری دارد؛ بنابراین یک همراه بسیار مناسب برای نوشیدن چای در یک عصر دل انگیز محسوب می شود.
کلوچه شیرازی
کلوچه شیرازی ظاهری شبیه به کلوچه‌های موجود در بازار ندارد و بیشتر شبیه شیرینی برنجی است. این محصول برخلاف بقیه کلوچه ها، مغز دار نیست؛ اما ماندگاری نسبتا بالایی دارد. بیشتر مسافران، کلوچه های شیرازی را در یک بسته همراه با مسقطی خریداری می کنند. از مواد تشکیل دهنده این سوغاتی شیراز می توان به آرد سفید، آرد برنج، تخم مرغ، روغن جامد و گلاب اشاره کرد.
برشلیک
برشلیک یکی از کمیاب ترین خوراکی ها و سوغاتی شیراز است. اگر قصد خرید آن را دارید، باید از یک شیرازی اصیل کمک بگیرید تا شما را راهنمایی کند. این شیرینی در اصل متعلق به شهرستان فیروزآباد استان فارس است. برای پخت برشلیک، از موادی مثل آرد گندم، روغن حیوانی، پودر قند، میخک، زنجبیل و هل استفاده می شود. همانطور که از مواد تشکیل دهنده آن مشخص است، برشلیک یک شیرینی مقاوم و گرم محسوب می شود.
رنگینک
از نظر بعضی از مسافران، رنگینک خوشمزه ترین سوغاتی شیراز است. این شیرینی در واقع یک دسر مقوی مختص جنوب کشور است که در شیراز هم تهیه می شود. برای درست کردن این سوغاتی شیرازی، آرد را به همراه روغن تفت می دهند و سپس روی آن گردو و خرما می ریزند. در نهایت نیز آن را با استفاده از مغز پسته و پودر نارگیل تزیین کرده و برش می دهند. این محصول را علاوه بر بازارها و مغازه های شیرینی فروشی می توانید در کافه های شهر شیراز هم سفارش دهید.
حلوای خارک
از دیگر سوغاتی شیراز، می توان به حلوای خارک اشاره کرد. این حلوا در اصل برای شهر جهرم است؛ اما در شیراز هم به فروش می رسد. برای تهیه آن از نوعی خرما به نام خرمای خارک استفاده می شود. این خرما نرسیده و خام است. قنادان ابتدا خارک را می جوشانند تا به صورت خمیر یکدستی در بیاید و طعم گس ناخوشایند آن از بین برود؛ سپس هل و گلاب را به عنوان طعم دهنده به آن اضافه می کنند. این شیرینی به دلیل اینکه فاقد قند و شکر است، برای کسانی که مبتلا به دیابت هستند، بسیار مناسب و مقوی است.
نان فسا
نان فسا در شهر فسا واقع در استان فارس تهیه می شود. برای طبخ آن، از آرد گندم، پودر شکر، جوش شیرین، روغن جامد، پودر زنجبیل، هل، زعفران و کنجد استفاده می شود. در حقیقت این نان از قدیمی ترین سوغات شیراز است.
نان مشت
یکی دیگر از انواع سوغاتی شیراز، نان مشت است که طبعی گرم و مقوی دارد. مواد اولیه جهت تهیه این نان شامل روغن، آرد گندم، زنجبیل، دارچین و خرما است.
فالوده شیرازی
فالوده شیرازی از معروف ترین سوغاتِ شهر شیراز است. کمتر کسی پیدا می شود که در طی سفر به شیراز، این خوراکی دلچسب را به تنهایی یا همراه با بستنی سنتی امتحان نکرده باشد! استفاده از چاشنی های جذاب مثل شربت آلبالو، آبلیموی تازه و انواع عرقیات گوارا و با خاصیت در کنار رشته های فالوده، آن را به یک خوراکی منحصر به فرد تبدیل کرده است. حتی شما می توانید رشته خشک فالوده را از قنادی های شیراز به عنوان سوغاتی شیراز تهیه کرده و به شهر خود ببرید.
عرقیات شیراز
همانطور که گفته شد، در گروه خوراکی ها علاوه بر شیرینی های جذاب، عرقیات مفید هم قرار دارند. شیراز به واسطه کوه هایی که در اطراف خود دارد، از گیاهان دارویی متنوعی برخوردار است. همچنین خود شهر شیراز هم باغ های زیاد همراه با گل های فراوان دارد؛ به همین دلیل است که شیراز به شهر گل ها معروف شده است. با این توضیحات، تهیه عرقیات گیاهی در این شهر منطقی به نظر می رسد. در حقیقت عرقیات شیراز یکی از مفید ترین و معروف ترین سوغاتی شیراز محسوب می شوند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.
بهار نارنج و مشتقات آن
گاهی برای توصیف شیراز، از عبارت شهر بهار نارنج استفاده می شود. ممکن است بگویید چرا؟ اگر حتی یک بار هم در اواخر فروردین ماه یا اوایل اردیبهشت به شیراز سفر کرده باشید؛ به احتمال 99% عطر گل های بهار نارنج را در کوچه پس کوچه های این شهر احساس کرده اید. خودِ گل های بهار نارنج برای تهیه مربا یا به عنوان عطر و طعم دهنده چای استفاده می شوند. شربت بهار نارنج هم طرفداران بسیار زیادی دارد و می توانید از آن به عنوان یک نوشیدنی گوارا در فصل تابستان استفاده کنید. طب سنتی نیز، خواص بسیار زیادی را برای عرق بهار نارنج به اثبات رسانده است. از این فواید میتوان به کاهش سردرد های عصبی، تنظیم ضربان قلب و رفع مشکل کم خوابی اشاره کرد و در کل آن را بعنوانِ یک آرام بخش طبیعی و بی ضرر می شناسند. اگر شما هم می خواهید بوی شیراز را برای آن دسته از عزیزانتان که موفق به حضور در سفر شیراز نشده اند، هدیه بدهید، بهار نارنج بهترین گزینه است.
عرق نسترن
نسترن یک گل پاییزی سفید و خوشبو است که عرق نسترن از آن تهیه می شود. این عرق به دلیل عطر بی همتایی که دارد از خوشبو ترین سوغاتی شیراز محسوب خواهد شد. از خواص بی نظیر آن می توان به تسکین درد معده و کمک به دفع سنگ کلیه اشاره کرد. از طرفی هم یادتان باشد که اگر در اوایل زمستان به شیراز سفر کردید، از خرید تازه ترین عرق نسترن غافل نشوید.
عرق بیدمشک
یکی یگر از سوغاتی شیراز، عرق بیدمشک است. بیدمشک درختچه ای از خانواده بیدها است که گل های زرد رنگی دارد. شکوفه های این درخت در فصل بهار در می آیند و از آن ها عرق بیدمشک گرفته می شود. این عرق به دلیل خواص درمانی بسیاری که دارد، طرفداران زیادی هم پیدا کرده است. از مهم ترین فواید آن می توان به تقویت قلب، تقویت اعصاب و دستگاه گوارش اشاره کرد.
گلاب شیراز
شاید شما تا قبل از این مقاله، گلاب را به عنوان سوغات انحصاری شهر کاشان می شناختید؛ اما باید بگوییم که شیراز هم به دلیل باغ های فراوانِ گل محمدی، سالانه گلاب زیادی تولید می کند. از شهر میمند در ۹۵ کیلومتری جنوب شرقی شیراز به عنوان یکی از مراکز اصلی تهیه گلاب در استان فارس، یاد می شود. این گلاب به قدری مرغوب است که با گلاب کاشان هم رقابت می کند. در حقیقت گلاب علاوه بر خاصیت درمانی و ضد اضطرابی که دارد نقش مهمی نیز در تهیه دسرهایی مثل شیر برنج، شله زرد، حلوا و … ایفا خواهد کرد.
آبلیموی شیرازی
از دیگر سوغاتی شیراز، می توان به آبلیموی تازه اشاره کرد. لیمو های شیرازی در ماه های شهریور و مهر قابل برداشت هستند؛ بنابراین شما می توانید با مراجعه به مغازه های مرکبات فروشی، آبلیموی تازه‌ای که توسط فروشنده در حضور خودتان گرفته می شود را خریداری کنید. آبلیموی تازه در تمام سال به عنوان چاشنی در سالاد، فالوده، انواع شربت، غذا و … استفاده می شود و طرفداران زیادی هم دارد.
آبغوره شیرازی
با استفاده از انگور های خوشمزه که ثمره تاکستان های فراوان شهر شیراز هستند، آبغوره تولید می شود که برای پخت برخی از غذا های ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر به شیراز سفر کردید حتما آبغوره ترش شیرازی را در لیست خرید های خود قرار بدهید که هرگز پشیمان نخواهید شد.
صنایع دستی شیراز
اگر به دنبال سوغاتی ای می گردید که برای عزیزانتان تا سال های سال ماندگار بماند، به شما خرید یکی از صنایع دستی شیراز را پیشنهاد می کنیم. در حقیقت شیراز پایتخت فرهنگ و تمدن کشور ما محسوب می شود؛ پس بدیهی است که صنایع دستی این شهر، جلوه تمدن ایران و ایرانی باشد. در ادامه برخی از این صنایع به طور خلاصه توضیح داده شده اند:
خاتم کاری
یکی از ظریف ترین سوغاتی شیراز، خاتم کاری است. این هنر اصیل، با چیدن تکه های کوچک و بزرگ چوب در کنار هم پدید می آید. خاتم کاری از دیرباز در ایران رواج داشته است. به طوری که قدمت آن به دوران صفویه باز می گردد. محصولات خاتم کاری مثل جعبه های جواهرات در اندازه های مختلف، قلمدان های چشم نواز و … را می توانید در بازارهای شیراز پیدا کنید و به عنوان سوغات شیراز برای دوستانتان تهیه نمایید.
نقره کاری
نقره کاری شاخه ای از هنر فلزکاری است که با شکل دهی به نقره انجام می شود. این نوع هنر که از روزگاران گذشته در این شهر رواج داشته شامل نقوشی مثل گل نرگس، زنبق، گل سرخ، نقش فروهر، اساطیر شاهنامه، پادشاهان هخامنشی، لیلی و مجنون و … است. ظروف نقره مثل گلدان ها، قندان ها، لوازم تزیینی و … با طرح های مینیاتوری جذاب، هر مسافری را برای خرید خود، تشویق می کنند.
معرق کاری
اصالت معرق کاری به کشور هند بر می گردد و بعدها هنرمندان و صنعتگران ایرانی آن را تکمیل کردند. امروزه یکی از سوغاتی های شیراز، معرق کاری است. هنرمندان هندی تنها از نوع خاصی از چوب برای ایجاد معرق کاری بهره می برند؛ اما ایرانیان به جای یک نوع چوب به استفاده از چوب های گوناگون با رنگ های متنوع می پرداختند و سبک جدیدی از معرق کاری را ابداع کردند.
میناکاری
مبدا میناکاری به دوران صفویه باز می گردد. در این هنر از فلزاتی مثل طلا، مس، آلومینیوم، برنج، برنز و… استفاده می شود؛ اما از بین همه اینها، مس به دلیل استحکام بالا، خاصیت چکش خواری و قابلیت ورقه شدن می تواند بهترین گزینه باشد. در واقع روی ظروف مسی به کمک آتش، نقش و نگارها و طرح های خاصی ایجاد می شود. آثار این هنر به قدری جذاب هستند که حتی گردشگران خارجی هم به خرید آن ها علاقه دارند.
نمدمالی
نمدمالی از قدیمی ترین شیوه های تهیه زیرانداز به حساب می آید. این سوغاتی شیراز، از به هم پیوستن پشم ساخته شده و با اینکه مراحل تهیه آن سخت و طاقت فرسا است؛ اما نمد که محصول نهایی است بسیار چشم نواز و پرطرفدار است.
صنایع دستی بافتی
بخشی از سوغاتی شیراز، شامل سازه های ارزشمندی است که توسط روستاییان و عشایر بافته شده و به فروش می رسد. در واقع تعدادی از این هدایای نفیس، شامل موارد زیر است:
فرش و قالی
قالی های دست بافت اغلب توسط عشایر قسمت های مختلف استان فارس طراحی و بافته شده و با طرح هایی مثل قشقایی، افشار، خمسه، آباده و… در بازار های شیراز خودنمایی می کنند. یکی از ویژگی های این هنر، استفاده از پرندگانی مثل بلبل بعنوان نقش و نگار فرش ها و قالی ها است. به عقیده شیرازی ها بلبل، نماد قناعت و خوشبختی است.
گبه
می توانید در سفر خود گبه های زیبا را به عنوان سوغاتی شیراز خریداری کنید. گبه درست مثلِ فرش های دستباف، به دست قشقایی ها و لرها بافته می شود. در واقع گبه، فرشی با الیاف پنبه یا پشم است که معمولاً در ابعاد کوچک تهیه می شود. نکته جالب در مورد گبه ها این است که خالق آن ها هیچ طرح برنامه ریزی شده ای برای بافتن ندارد؛ بلکه با الهام گرفتن از طبیعت و ذهن فعال خود، شروع به کار می کند. در گبه هایی که توسط عشایر قشقایی بافته می شوند، شیر به عنوان نماد جوانمردی در نظر گرفته می شود. طرح هایی مثل ترنج، ستاره، لچک، نقش حیوانات و … نیز در گبه های این منطقه به چشم می خورد.
گلیم
گلیم می تواند انتخاب دیگر مسافران به عنوان سوغاتی شیراز باشد. گلیم ها اغلب توسط دختران و زنان روستایی و عشایر قشقایی بافته می شوند. این دختران و زنان هنرمند با دست های توانمند خود، موجب ارتقای هنر گلیم بافی کشور می شوند.
جاجیم
جاجیم یکی از صنایع دستی معروف شیراز است که قیمت آن از فرش و قالی بسیار ارزانتر است. در واقع جاجیم ها می توانند یک رو یا دو رو باشند و حتی نقوش متفاوتی داشته باشند.
گیوه
گیوه نوعی کفش بادوام، نرم و راحت است که پوشیدن آن در مناطق روستایی و کوهستانی کشور مرسوم است. این سازه با شیوه های گوناگونی در شهرهای مختلف کشور تهیه می شود؛ اما نوع گره گیوه های شیرازی با بقیه فرق می کند. در حقیقت گیوه شیرازی به گونه ای گره زده می شود که حتی در صورت قیچی شدن هم آسیب نبیند اما سایر گیوه ها در صورت از بین رفتن بخشی از بافتشان دیگر قابل استفاده نیستند.
از کجا سوغاتی شیراز را بخریم؟
گشت و گذار در بازارها و خرید در سفر، یکی از بخش های لذت بخش سفر محسوب می شود؛ بنابراین در ادامه سعی داریم که بهترین بازارهای شهر شیراز را برای خرید سوغات شیراز به شما معرفی کنیم:
بازار وکیل
بازار وکیل یا وکیل الرعایا، معروف ترین و تاریخی ترین بازار شیراز است که جزو ده بازار تاریخی کشور شناخته می شود که در زمان کریم خان ساخته شده است. شما در این بازار می توانید باکیفیت ترین سوغاتی ها را با قیمت مناسب خریداری کنید. خوراکی های اصیل و تمام سوغاتی هایی که پیش از این گفتیم، را می توانید در بازار وکیل ببینید و بخرید. همچنین محصولات دیگری مثل صنایع دستی شیراز، عرقیات، زیورآلات سنتی، انواع وسایل هنری، لباس های محلی و … هم در این بازار یافت می شود.
بازار حاجی شیراز
بازار حاجی شیراز، یکی از قدیمی ترین ها است که در شمال شرقی مسجد جامع شیراز واقع شده است. در این بازار، همه نوع کالا از خشکبار گرفته تا لوازم بهداشتی و پارچه به فروش می رسد. پیشنهاد میشود که اگر گذرتان به شیراز افتاد، حتما از این بازار قدیمی و سرپوشیده دیدن کنید و از معماری بی نظیر آن ساده نگذرید.
اردو بازار
پیشینه اردو بازار به دوره قاجار باز می گردد. این مکان در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۳۸۲ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اردو بازار بیشتر محل عمده فروشی ها است؛ اما شما هم می توانید از مغازه های آن سوغاتی های شیراز را خریداری کنید.
جمع بندی
هر ساله تعداد زیادی از هموطنانمان به شیراز، پایتخت تاریخ و هنر ایران برای بازدید از مکان های تاریخی، سفر می کنند. بدون شک هر مسافری دغدغه خرید سوغات برای دوستان، خانواده، همکاران و … خود را دارد. در این مقاله سعی کردیم تا شما را با انواع سوغاتی شیراز آشنا کنیم. اگر به سوغاتی های خوراکی و شیرینی جات علاقه مند هستید، مسقطی، کلوچه های شیرازی، خارک، بادام سوخته، رنگینک، کاک و … برای شما بهترین گزینه است. اما اگر به آثار ماندگار علاقه دارید بهتر است که به سراغ صنایع دستی شیراز مثل آثار خاتم کاری، نقره کاری، گیوه، قالی و… بروید. راستی یادتان نرود که چند شیشه از عرقیات شیراز را هم در لیست خود قرار دهید زیرا خواص دارویی بسیاری دارند و به دردتان خواهند خورد!
